مسکن مهر _ توسعه پایدار شهری، از اساسی‌ترین بخش‌های گفتمان شهری در سطح بین‌المللی است که ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی دارد و شکل شهر و ارتباط آن با کارایی و بهینگی شهر،همواره از مباحث مهم دستورکارهای پایدار و در این زمینه مسکن یکی از مهمترین عناصر شهری دخیل در توسعه پایدار شهری و تاثیرگذار بر تمامی ابعاد توسعه پایدار است.
مسکن و داشتن سرپناه که پرهزینه‌ترین و مهمترین دارایی خانوارها و مهمترین عامل تعیین کننده کیفیت زندگی آنهاست از بدیهی‌ترین نیازها و ابتدایی‌ترین حقوق هر انسانی به شمار می‌رود که باید به بهترین نحو ممکن فراهم شود.
امروزه خانه فقط یک سرپناه نیست
اهمیت این مساله تا جایی است که داشتن سرپناه متناسب با نیاز آدمی پس از غذا و تغذیه، اصلی‌ترین نیاز انسانی محسوب می‌شود و امروزه خانه دیگر فقط یک سرپناه برای حفاظت آدمی از شرایط بیرونی نیست بلکه مامن آرامش و سلامت روحی و روانی است که راحتی و آرامش انسان در آن تامین می‌شود. علاوه بر این در حوزه توسعه‌ای نیز، مسکن یکی از بنیان‌های اساسی توسعه در یک کشور قلمداد می‌شود که نقش چشمگیری در افول یا رونق اقتصادی آن کشور دارد.
پس از انقلاب صنعتی و رشد بی‌سابقه فرایند شهرنشینی،. وقوع تغییرات چشمگیر در نحوه اسکان بشر و غلبه تمام عیار برنامه‌ریزی نامتناسب بر مدیریت شهری،. شهرها روح پیشین خود را از دست دادند. امروزه با وجود تفاوت و تمایز در کالبد، حس تعلق به مکان در شهرها روز به روز در حال رنگ باختن است و حس غریبگی در فضاهای شهری و نبود اعتماد و هویت جمعی مشترک در میان شهروندان موج می‌زند.
اما طی چند دهه اخیر،. اهمیت محیط مجتمع‌های زیستی به مثابه سکونتگاه اصلی مردم دوچندان شده. و تبدیل شهرها به مکان‌هایی بهتر و مناسب‌تر برای زندگی، یکی از دغدغه‌های اصلی مدیران شهری است.
در کشور ما نیز مساله تامین مسکن برای اقشار مختلف جامعه اهمیت زیادی داشته به گونه‌ای که در اصل ۳۱ قانون اساسی،. مسکن متناسب با نیاز افراد، حق هر فرد و خانواده عنوان شده. که دولت موظف است با رعایت اولویت‌بندی‌های اجتماعی، به اجرای آن اهتمام داشته باشد.
مسکن مهر برای اقشار کم درآمد
در همین زمینه،. اجرای طرح مسکن مهر در سال ۱۳۸۶ با هدف تامین مسکن برای اقشار کم‌درآمد یا ارائه زمین‌های مسکونی با کمک وزارت راه و شهرسازی در قالب قرارداد ۹۹ ساله آغاز شد.
پروژه مسکن مهر که از اصول ۳۳ و ۳۴ قانون اساسی الهام گرفته،. بزرگترین طرح ملی مسکن و محوری‌ترین سیاست دولت در ایران محسوب می‌شود،. اما بی‌اعتنایی به کیفیت‌های محیطی و اجتماعی در این مسکن‌ها و نادیده گرفتن نیازهای سکونتی ساکنان،. سیاست و ماهیت طرح را با بحران‌های زیادی مواجه کرد.
اعتقاد بر این است. که این سیاست تاکید بسیاری بر جنبه‌های کمی مسکن دارد و بیش از آنکه جنبه‌های اجتماعی را مدنظر قرار داده باشد،. به جنبه‌های اقتصادی آن توجه داشته و این در حالی است. که مسکن و سرپناه علاوه بر بعد مادی،. باید پاسخگوی نیازهای معنوی ساکنان آن هم باشد.
مسکن مناسب زمانی رضایت افراد را به همراه دارد که شراط مذکور را به خوبی با یکدیگر تلفیق کند،. بنابراین براساس آنچه مطرح شد،. مسکن فقط یک سقف بالای سر نیست. و توجه به دیگر جنبه‌های مسکن نیز در رفع نیازهای ضروری ساکنان و تضمین رضایتمندی آنها امری انکارناپذیر و ضروری است. که توسعه دهندگان باید توجه بیشتری به آن داشته باشند.
وضعیت مسکن مهر در سطح مطلوبی نیست
بررسی وضعیت مسکن‌های مهر اجرا شده در سراسر کشور نشان می‌دهد. میزان رضایت ساکنان از وضعیت موجود از لحاظ تسهیلات و خدمات ارائه شده، دسترسی و حمل و نقل،. مدیریت و نگهداری، پایداری سازه و بنا و به طور کلی ویژگی‌های کالبدی،. امنیت،. میزان روشنایی محوطه، دید و منظر در سطح مطلوبی نیست.
مشکلات عمده مسکن‌های مهر اجرا شده به طور کلی به کیفیت آنها مربوط است،. به نحوی که نه استانداردهای لازم در زمینه ساختمان‌سازی و نه زیرساخت‌های لازم در زمینه شهرسازی در آنها رعایت نشده است.
ایرادات طرح مسکن مهر
مسکن مهر در اکثر نقاط کشور از نظر موقعیت مکانی فاصله زیاد از مرکز شهر دارد. و محیط آن از خدمات و تسهیلات لازم برای زندگی روزمره بی‌بهره است،. همچنین به لحاظ کیفیت ساخت و ساز نتوانسته رضایت ساکنان را جلب کند که همین امر موجب افت کیفیت زندگی و رضایتمندی سکونتی ساکنان شده. و هدف از ارائه این مطالب نیز ارزیابی و سنجش میزان رضایتمندی ساکنان براساس مؤلفه‌های مسکن پایدار و ارائه راهکارهای. موجود برای بهبود میزان رضایت آنها و افزایش تعلق ساکنان به این مجتمع‌های زیستی است.
در همین زمینه و همچنین اصلاح این موارد در ساخت پروژه های جدید مسکن حمایتی که توسط دولت شکل می‌گیرد اهدافی همچون،. سطح رضایتمندی ساکنان از طرح مسکن مهر با توجه به شاخص‌های موثر بر مسکن پایدار و همچنین دستیابی به راهکارها. و دستور کارهای بهینه برای ارتقای سطح عملکردی مسکن مهر و توسعه بهینه باید دنبال شود.
روشن است که با دستیابی به اهداف مذکور و پاسخ به پرسش‌هایی همچون میزان همبستگی شاخص‌های مسکن مهر با شاخص‌های مسکن پایدار؟ و مهمترین عوامل تاثیرگذار بر رضایتمندی ساکنان از مسکن مهر؟ می‌توان گام مهمی در مسیر رفع نواقص و کاستی‌های موجود برداشت. و از این راه مسکن‌های حمایتی پایدار را توسعه داد به طوری که رضایتمندی ساکنان را به دنبال داشته باشد./ملک تحلیل
منبع: ایرنا
نظرات کاربران